PIR SULTAN ABDAL

16'nci yüzyilda yasadi. Hakkinda fazla bilgi yok. Asil adi Haydar. Yasaminin büyük bölümü Usak'in Banaz köyünde geçti. 16'nci yüzyilin ikinci yarisinda Sivas çevresinde boy gösteren Alevi-Bektasi kökenli ve Iran yanlisi mezhep olaylarina karisti. Sivas Beylerbeyi Deli Hizir Pasa, Pir Sultan'i astirdi. Ölümümün, 1547-1551 ya da 1587-1590 arasindaki bir tarih oldugu saniliyor. Çesitli arastirmalarda 6 ayri Pir Sultan kimligine deginilir. Sirasiyla, Çorum yöresinden olup bir süre Ankara'da Hasan Dede tekkesinde kalan Pir Sultan'im Haydar, aruzla siirler yazan Pir Sultan, Divrigi yöresinde yetisen ve asil adi Halil Ibrahim olan Pir Sultan Abdal, 18'inci yüzyilin ikinci yarisi ile 19'uncu yüzyilin basinda yasamis olan Abdal Pir Sultan, 16'nci yüzyil sonu ile 17'nci yüzyil basinda yasayan ve Pir Sultan'in asilmasiyla ilgili deyisleri söyleyen Pir Sultan Abdal. Son olarak menkibelesmis yasamiyla taninan, Hizir Pasa'nin astigi kabul edilen 16'nci yüzyil sairi Banazli Pir Sultan Abdal. Halk edebiyati arastirmacilari, gerçek Pir Sultan Abdal olarak Banazliyi kabul eder. Pir Sultan Abdal, Alevi gelenekleri ve tarikat içinde yetisti. Hayati (Sah Ismail), Kul Hüseyin ve Kul Himmet'ten etkilendi. Siirlerinde duru ve yalin bir Türkçe kullandi. Ana konulari, ask, tasavvuf ve kavgadir. Tekke ve tasavvufun kaliplarini asip genis bir halk kesimine seslenebildi. Medrese ögrenimi görmedigi için, diger bazi halk sairlerinin tersine, Divan Edebiyati'ndan hiç etkilemedi. Saaddin Nüzhet Ergun, Abdülbaki Gölpinarli, Pertev Naili Boratav, Cevdet Kudret, Cahit Öztelli, Sabahattin Eyuboglu, Mehmet Fuad, Ohan Ural, Mehmet Bayrak ve Erol Toy'un Pir Sultan Abdal arastirma ve kitaplari var.

GEL BENIM SARI TAMBURAM  

Gel benim sari tamburam
Sen ne için inilersin
Içim oyuk derdim büyük
Ben anin'çin inilerim
 
Koluma taktilar teli
Söyletirler bin bir dili
Öldüm ayn-i cem bülbülü
Ben anin'çin inilerim
 
Koluma taktilar perde
Ugrattilar bin bir derde
Kim konar kim göçer burda
Ben anin'çin inilerim
 
Gögsüme tahta döserler
Durmayip beni oksarlar
Vurdukça bagrim deserler
Ben anin'çin inilerim
 
Gel benin sari tamburam
Dizler üstünde yatiram
Yine kirildi hatiram
Ben anin'çin inilerim
 
Sari tamburadir adim
Göklere agar feryadim
Pîr Sultan'dir üstadim
Ben anin'çin inilerim